Luật chống "tuyên truyền đồng tính"

Sau khi Hoa Kỳ hôn nhân đồng giới, thì Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã đưa ra tuyên bố “sẽ phổ biến thành tựu này của Hoa Kỳ ra khắp thế giới”. Tổng lãnh sự của Đại sứ quán Mỹ ở Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) đã cùng nhóm người ủng hộ hôn nhân đồng giới tiến hành cuộc diễu hành đồng tính. Chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ đã phải sử dụng đến súng phun nước và hơi cay để dẹp đám người này. Nhận xét về tuyên bố của ông John Kerry, Chủ tịch Ủy ban Duma quốc gia Nga về các vấn đề gia đình, phụ nữ và trẻ em, bà Yelena Borisovna Mizulina, nói: “Hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới ở Hoa Kỳ là công việc nội bộ của họ. Nhưng người Mỹ không nên áp đặt ý định này cho các nước khác”.[41].

Nước Nga dưới thời Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra luật cấm mọi hình thức tuyên truyền về hôn nhân đồng giới [42]. Bộ luật cấm những sự kiện cổ vũ cho người đồng tính, quy định việc cung cấp những thông tin “tuyên truyền việc về đồng tính nữ, lưỡng tính và chuyển giới” cho trẻ vị thành niên là phạm pháp, đồng thời các sự kiện cổ vũ cho quyền lợi của người đồng tính cũng bị cấm. Đây là một nỗ lực mới nhằm cổ vũ những giá trị truyền thống của nước Nga và chống lại chủ nghĩa tự do phương Tây, mà Chính phủ và Giáo hội Nga cho rằng đang làm băng hoại giới trẻ cũng như kích động các vụ biểu tình chống lại Tổng thống Putin.[43] Khi được đưa ra bỏ phiếu, Bộ luật cấm tuyên truyền đồng tính đã được Duma Quốc gia Nga (Hạ viện Nga) thông qua với số phiếu tuyệt đối 436 thuận - 0 phiếu chống, và 88% người dân Nga được phỏng vấn đã bày tỏ ủng hộ đối với lệnh cấm[44] Bên cạnh đó, từ năm 2015, Chính quyền thành phố Moskva và quốc hội Nga đã đề ra Ngày tình yêu gia đình và cho rằng muốn sử dụng ngày này trong chiến dịch bảo vệ các giá trị gia đình truyền thống chống lại sự tuyên truyền của phong trào LGBT[45].

Theo báo Một thế giới, tại Nga có đến 80% dân số là tín đồ của Nhà thờ Công giáo Orthodox, vốn có chủ trương bài trừ người đồng tính một cách cực đoan. Mặc dù đã ban hành chính sách cấm tuyên truyền hôn nhân đồng tính nhưng ông Putin hứa rằng người đồng tính quốc tế đến Nga tham dự thế vận hội sẽ không bị phân biệt đối xử, kèm theo một lời nhắc nhở “Để lũ trẻ yên”, là một đòn vừa đánh vừa xoa đối với cộng đồng đồng tính. Tóm lại, theo báo Một thế giới, có thể nói rằng việc Putin thông qua bộ luật là một nước cờ chính trị nhằm vận động số đông lực lượng bảo thủ ở Nga, vốn ủng hộ Nhà thờ Orthodox và chính quyền của Putin.[46]

Năm 2013, Trung tâm nghiên cứu công luận Nga (VCIOM) đã khảo sát thái độ của người dân Nga về bộ luật cấm tuyên truyền về đồng tính và hôn nhân đồng tính của chính phủ Nga. Kết quả cho thấy tuyệt đại đa số người dân Nga đã ủng hộ bộ luật cấm tuyên truyền đồng tính do chính phủ đề ra (tỷ lệ ủng hộ đạt tới 88%), chỉ có 7% người Nga phản đối bộ luật này. 54% người Nga tin rằng đồng tính luyến ái nên bị cấm hoặc thậm chí phải bị truy tố, chỉ có 9% cho rằng đồng tính luyến ái không nên bị cấm hoặc hạn chế. Thái độ của người dân Nga đối với đồng tính nhìn chung là tiêu cực hơn so với 2006[47]

Hậu quả của đạo luật và sự lên án của Liên hợp quốc và các nước

Sau khi luật "cấm tuyên truyền đồng tính" có hiệu lực ở Nga, ở Nga ngày càng xảy ra nhiều vụ tra tấn và giết hại người LGBT, đặc biệt có những vụ công khai có sự cấu kết của cảnh sát Mat-xcơ-va. Điển hình là nhóm tội phạm Occupy Pedophilia gồm 9 tên chuyên dụ dỗ các thiếu niên đồng tính Nga, lừa cho họ tin rằng đang đến một "buổi hẹn hò" sau đó bắt cóc đưa đến một căn hộ hoặc một khu đất rồi tra tấn và hạ nhục, đồng thời quay chụp lại toàn bộ quá trình cùng hình ảnh các nạn nhân dính đầy máu đăng tải lên mạng Youtube.[48][49][50][51] Tổ chức theo dõi Nhân quyền quốc tế đã ghi nhận sự gia tăng làn sóng kỳ thị, phân biệt đối xử, quấy rối, sách nhiễu và các cuộc tấn công bạo lực đối với cộng đồng LGBT và các nhà hoạt động đồng tính tại Nga kể từ sau khi đạo luật này được thông qua[52].

Đạo luật này của Putin đã bị các tổ chức nhân quyền trên thế giới lên án mạnh mẽ khi đã gián tiếp gây ra hàng loạt những vụ tấn công đẫm máu nhắm vào cộng đồng LGBT. Hơn 200 nhà văn, nhà thơ nổi tiếng trên khắp thế giới như danh ca Madonna, Debbie Harry, diễn viên Susan Sarandon, nhà văn Gunter Grass, Orhan Pamuk, đại văn hào Đức Gunter Grass, nhà thơ Ấn Độ Salman Rushdie, thi sĩ nữ Canada Margaret Atwood, tiểu thuyết gia người Mỹ Jonathan Franzen, nhà văn Thổ Nhĩ Kỳ Orhan Pamuk, cùng nhiều nhà văn tên tuổi khác như Neil Gaiman, Wole Soyinka, Elfriede Jelinek, Ian McEwan, Carol Ann Duffy, Julian Barnes… đã cùng ký tên vào một bức thư ngỏ đăng tải trên tờ Guardian (Anh) để phản đối đạo luật này của Nga. Bức thư đã viết: “Chính sách này sẽ bóp chết sự sáng tạo, đẩy giới văn sĩ chúng tôi vào tình trạng rủi ro”.[53]. Các cuộc biểu tình đã diễn ra tại 50 thành phố trên toàn thế giới để phản đối luật "tuyên truyền đồng tính" của Nga [54].

Các đại diện ngoại giao cấp cao của Đức và Liên minh Châu Âu, Australia, Canada... cũng lên tiếng phản đối rằng đạo luật này của Nga đi ngược lại quyền con người và củng cố phân biệt đối xử, kêu gọi Nga tôn trọng các cam kết quốc tế như Công ước Châu Âu về nhân quyền mà Nga đã ký.[55]. Tổng thống Đức Joachim Gauck từ chối tham dự Thế vận hội mùa đông tại Sochi để lên án hành động vi phạm nhân quyền của Nga[56], thủ tướng Đức Angela Merkel bày tỏ quan ngại về sự phát triển của nước Nga dưới sự lãnh đạo của Putin bao gồm cả việc đối xử với cộng đồng người đồng tính, hai bộ trưởng nội các của Đức đã phát biểu rằng Putin đã biến sự lãnh đạo đất nước mình thành "chế độ độc tài hoàn hảo"[57]]. Ngoại trưởng Australia lên án đạo luật này: "Australia tin rằng nhân quyền là vấn đề phổ quát, không phân biệt đối với tất cả mọi người, bất kể định hướng tình dục và bản dạng giới, đều được quyền tôn trọng về phẩm giá và bảo vệ trước pháp luật. Chúng tôi kêu gọi chính phủ Nga hủy bỏ đạo luật này, tôn trọng các cam kết của Nga mà gần đây nhất là tại Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc tại Geneva (Thụy Sĩ) vào tháng 4/2013.'"[58]. Hơn 320.000 người tại Thụy Sĩ đã cùng nhau ký vào Chủ tịch Ủy ban Olympic quốc tế (IOC) để phản đối quan điểm của Nga về hôn nhân đồng giới và tẩy chay Thế vận hội Sochi. Tại Quảng trường Whitehall - trung tâm thủ đô London của Anh, 1.000 người đã tham gia biểu tình chống lại đạo luật "tuyên truyền đồng tính" của Nga[59].

Ủy ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc đã thông qua một án lệ rằng bộ luật chống "tuyên truyền đồng tính" của Nga là bộ luật kỳ thị, vi phạm các quyền cơ bản về tự do ngôn luận và vi phạm hiến pháp, đồng thời cũng vi phạm Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị mà chính Nga đã ký kết với hai tội: vi phạm "quyền tự do phát biểu" và "phân biệt đối xử".[60]. Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc đã lên án đạo luật này của Nga là đạo luật phân biệt đối xử và vi phạm nhân quyền, bao gồm cả quyền của trẻ em đồng tính được tiếp cận những thông tin thích hợp, rằng "đạo luật này đã hình thành cơ sở cho hành vi sách nhiễu thường xuyên, thậm chí giam giữ tùy tiện, và giúp tạo ra một không khí sợ hãi cho bất cứ ai hoạt động thúc đẩy quyền của người đồng tính, song tính và chuyển giới".[61]. Một nhóm các chuyên gia của Liên hiệp quốc đã gửi thông báo cho Chính phủ Nga yêu cầu xem xét loại bỏ đạo luật chống "tuyên truyền đồng tính" hình thành trên cơ sở vi phạm nhân quyền. Báo cáo viên đặc biệt của Liên hợp quốc cho biết: "Đạo luật "Cấm tuyên truyền đồng tính luyến ái" của Nga không chỉ trừng phạt những người tăng cường sức khỏe tình dục và sinh sản ở những người LGBT mà còn hủy hoại các quyền của trẻ em trong việc truy cập thông tin sức khỏe liên quan để bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần."[62].

Phản ứng của người Nga với bộ luật

Trước khi bộ luật ra đời, Luật cấm tuyên truyền đồng tính luyến ái đã hoạt động tại Saint Petersburg và nhiều khu vực khác của Nga, đặc biệt là ở các vùng Arkhangelsk, Ryazan, Kostroma, Novosibirsk và Kaliningrad[63] Khi được đưa ra bỏ phiếu, Bộ luật cấm tuyên truyền đồng tính đã được Duma Quốc gia Nga (Hạ viện Nga) thông qua với số phiếu tuyệt đối 436 thuận - 0 phiếu chống, và 88% người dân Nga được phỏng vấn đã bày tỏ ủng hộ đối với lệnh cấm[44]

Ngày 23/9/2014, trả lời một đơn khiếu nại, Tòa án Hiến pháp Liên bang Nga đã phán quyết Bộ luật cấm tuyên truyền đồng tính không vi phạm hiến pháp Nga và nó sẽ được thực thi[64].

Cuối năm 2015, Đảng Cộng sản Liên bang Nga đã đề xuất một dự luật về những hành vi phạm tội mới trong lĩnh vực đạo đức xã hội, xâm phạm cơ cấu xã hội truyền thống. Phó Chủ tịch của Ủy ban Duma Quốc gia Nga về Tài nguyên Thiên nhiên, ông Ivan Nikitchuk và Phó chủ tịch Ủy ban Quốc hội về các chính sách kinh tế Nikolay Arefiev (cả hai đều là Đảng viên Đảng Cộng sản Liên bang Nga) đã giới thiệu dự luật giải thích rõ hơn về bộ luật cấm tuyên truyền đồng tính. Theo đó, các hành vi tình dục phi truyền thống công khai, thể hiện sở thích tình dục lệch lạc ở những nơi công cộng sẽ bị phạt tiền 4.000-5000 rúp. Và nếu hành vi diễn ra trong các cơ sở giáo dục, các tổ chức văn hoá, cơ quan chính phủ thì sẽ bị bắt giam đến 15 ngày. Dự luật được giới thiệu sẽ được tập trung vào việc tăng cường đạo đức công cộng của người Nga. Ivan Nikitchuk phát biểu: "Tôi nghĩ rằng đây là vấn đề cấp thiết, vì nó ảnh hưởng đến các tệ nạn xã hội của xã hội chúng ta và việc giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ - Thật không may, Luật Liên bang quy định "Về bảo vệ trẻ em khỏi những thông tin có hại cho sức khỏe và sự phát triển của họ, trong đó nghiêm cấm tuyên truyền đồng tính luyến ái" được chứng minh là không đủ hiệu quả, vì vậy chúng tôi đề xuất một biện pháp mới." Ông Nikitchuk chắc chắn rằng đồng tính luyến ái là một mối đe dọa rất lớn cho mọi người bình thường, có thể ảnh hưởng lâu dài đến thế hệ con cháu của mỗi người[65]

Đại biểu Hội đồng lập pháp của Saint Petersburg, Vitaly Milon, đã gửi thư cho quốc hội của Cộng hòa Donetsk và Lugansk với một đề nghị họ thúc đẩy một đạo luật đặc biệt cấm tuyên truyền về quan hệ tình dục phi truyền thống. Ông nói rằng: "Các nước cộng hòa Donetsk và Lugansk có cơ hội để tạo ra luật pháp mà sẽ đáp ứng đầy đủ các truyền thống văn hóa và các giá trị truyền thống của dân tộc Nga". Ông không loại trừ rằng pháp luật của Cộng hòa Donetsk và Lugansk sẽ chống lại tuyên truyền LGBT còn mạnh mẽ hơn ở Nga. Đặc biệt, luật có thể ngăn cấm việc tuyên truyền quan hệ tình dục phi truyền thống không chỉ trong thanh thiếu niên mà còn giữa các công dân trưởng thành.[66]

Trả lời phỏng vấn đài CBS, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho rằng: "Vấn đề của người đồng tính ở Nga đã được cố tình phóng đại từ bên ngoài vì những lý do chính trị, và tôi tin rằng, đó không phải là những mục đích tốt... Tôi không thấy bất cứ điều gì phản dân chủ trong hành vi pháp lý này. Tôi tin rằng chúng ta nên để trẻ em sống trong yên bình. Chúng ta cần phải cung cấp cho trẻ em một cơ hội để phát triển, giúp trẻ em nhận ra mình là ai và có quyền đưa ra quyết định cho mình. Trẻ em muốn sống trong một cuộc hôn nhân tự nhiên bình thường hay là một cuộc hôn nhân phi truyền thống? Đó là điều duy nhất tôi muốn nói"[67] Ông Putin cho rằng việc phân biệt đối xử đối với những người đồng tính là vấn đề quan trọng cho việc duy trì dân số nước Nga, "người châu Âu đang chết dần (do già hóa dân số)... và hôn nhân đồng tính không thể tạo ra trẻ em", "chúng ta có sự lựa chọn cho riêng nước Nga, và chúng ta đã làm thế vì đất nước của mình"[68].

Nhà nghiên cứu Alexander Lapin giải thích tại sao lại cần thiết để cấm việc tuyên truyền đồng tính luyến ái[69]:

Mục đích của những người ủng hộ hành vi biến thái tình dục - đó là làm suy yếu hệ thống miễn dịch của quốc gia...Điều gì là tốt và những gì là xấu? Gia đình là gì? Quê hương là gì? Trẻ em nên nhận được một thông điệp rõ ràng về gia đình thông qua các phương tiện truyền thông, rằng mục tiêu cuộc sống của các em - là xây dựng một gia đình, phục vụ cộng đồng, sinh sản ra thế hệ tương lai cho Tổ quốc. Do đó, việc thúc đẩy đồng tính luyến ái, cũng như bất kỳ hình thức khác của sự vô đạo đức và trụy lạc tình dục là không tương thích với sự hồi sinh của nước Nga. Điều này là trái với bản chất của đạo đức và tinh thần yêu nước truyền thống.Trong bài phát biểu trước Quốc hội Liên bang, Tổng thống Vladimir Putin nêu rõ ưu tiên trong chính sách nội bộ là thúc đẩy lòng yêu nước, đạo đức và các giá trị gia đình. Nước Nga đã phải đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng, mà cuối cùng có thể gây nguy hiểm cho sự tồn tại của các quốc gia. Đó không chỉ là tham nhũng và một nền kinh tế kém hiệu quả. Đó còn là suy giảm dân số, suy thoái tinh thần và đạo đức, cũng như sự hỗn loạn về lý tưởng cống hiến. Vì vậy, để xây dựng một nhà nước mạnh, có sức cạnh tranh tốt, chúng ta cần phải có, trước hết, các định hướng đạo đức cho xã hội và gia đình... Các vấn đề an ninh thông tin của nhà nước phải được hướng dẫn bởi một mục tiêu chung - bảo vệ trẻ em và tổ chức của gia đình truyền thống như các giá trị tối caoViệc bảo vệ quyền lợi của các nhóm LGBT ở Nga có sự tiếp sức từ bàn tay của các nhà tài trợ phương Tây. Không phải ngẫu nhiên khi Hillary Clinton cho biết rằng Mỹ sẽ "bảo vệ quyền lợi người đồng tính trên toàn thế giới". Nước Mỹ trong chính sách đối ngoại nói chung rất thích chiêu bài "bảo vệ các nhóm thiểu số" (tôn giáo, dân tộc, chính trị, xã hội và tình dục), qua đó Mỹ ngầm làm giảm đi bản sắc của các dân tộc, chế giễu lịch sử và văn hóa của họ. Và đồng tính luyến ái - được coi là "nét đẹp văn hóa", thay vì sự lệch lạc. Tất cả vì một mục tiêu - làm suy yếu hệ thống miễn dịch của quốc gia.Điều 55 của Hiến pháp Nga viết: "Quyền và tự do của công dân có thể bị giới hạn bởi luật liên bang nếu điều đó là cần thiết để bảo vệ trật tự hiến pháp, đạo đức, sức khỏe, các quyền và lợi ích hợp pháp của người khác, quốc phòng và an ninh quốc gia". Điều 11 của Công ước Quốc tế về bảo vệ quyền con người và tự do cơ bản viết: "Việc thực hiện các quyền này không bị giới hạn, ngoại trừ những quy định của pháp luật trong một xã hội dân chủ vì lợi ích của an ninh quốc gia hoặc an toàn công cộng, để phòng ngừa các rối loạn hoặc tội ác, để bảo vệ sức khỏe, đạo đức hoặc bảo vệ các quyền và tự do của người khác." Vì vậy, nó chỉ ra rằng ở Liên bang Nga, mà chính thức là một nền dân chủ, bộ luật là cần thiết và được xây dựng trên lợi ích và nhu cầu của đa số nhân dân. Và đa số các công dân Nga đã ủng hộ của luân lý, đạo đức và các giá trị gia đình truyền thống.

Một số tên tuổi lớn nhất trong làng giải trí của Nga, bao gồm Dima Bilan, Philipp Kirkorov và Nikolay Baskov thì lên tiếng phản đối bộ luật. Vào tháng 2 năm 2012, ban nhạc nữ Pussy Riot đã có buổi biểu diễn đầy tranh cãi tại một nhà thờ ở Moscow, qua đó họ phản đối chính sách đàn áp người đồng tính của Tổng thống Vladimir Putin. Vài tuần sau buổi biểu diễn, ba thành viên của ban nhạc đã bị bắt và bị buộc tội "" có hành vi côn đồ thúc đẩy bởi lòng căm thù tôn giáo", vụ bắt giữ đã gây ra phong trào phản đối toàn cầu đối với chính phủ Nga [70].

Biểu tình đòi quyền lợi người đồng tính ở New York, 1976.

Nhân viên của Hiệp hội Hỗ trợ khẩn cấp người đồng tính Đài Loan (Taiwan Tongzhi Hotline Association) tham gia diễu hành đồng tính ở Đài Bắc năm 2005.